در این مطلب به بررسی رو هایی برای جهت یابی در شب در طبیعت خواهیم پرداخت پس تا آخر این مطلب کوتاه از سایت آموزش بقا در طبیعت همراه من باشید.
جهت یابی در شب با استفاده از ستارگان چگونه است؟
برای جهت یابی در شب، میتوان از وجود ستارگان و سیارات منظومه شمسی که قابل رویت هستند استفاده نمود که چند روش به شرح زیر است :
1. روش استفاده از ستاره قطبی یا جدی برای جهت یابی در شب
در راستای قطب شمال ستاره ثابتی وجود دارد به نام ستاره قطبی که اگر روبروی آن بایستید شمال (حقیقی) پیش روی شما قرار گرفته است. برای پیدا نمودن این ستاره لازم است از مجموعه ستارگان دب اکبر خرس بزرگ) و ذات الکرسی استفاده نمود.
2. استفاده از صورت فلکی دب اکبر (ملاقه ای)
ستارگان دب اکبر هفت ستاره میباشند که به شکل ملاقه قرار گرفته اند. اگر دو ستاره آخر یعنی لبه ملاقه را در نظر بگیریم و بوسیله یک خط فرضی آنها را به هم متصل کرده و پنج برابر ادامه دهیم این خط به ستاره قطبی میرسد.
مطلب مفید دیگر: جهت یابی در طبیعت در روز
3. جهت یابی در شب با استفاده از ستاره های بادبادکی
حدود هفت یا هشت ستاره در آسمان وجود دارد که به شکل بادبادکی یا علامت (؟) میباشد این ستارگان همیشه از شرق به غرب حرکت میکنند و در هر حال دنباله بادبادک جهت جنوب را نشان میدهد.
در مورد بادبادکی بیشتر مطالعه کنید: جهت یابی با ستاره بادبادکی
4. به وسیله ستارگان خوشه پروین
همان طور که تا به این جا متوجه شدیم می توانیم برای جهت یابی در شب از ستارگان و صورتهای فلکی استفاده کنیم. یکی از خوشه های ستاره ای مشهور که در این زمینه به کار میرود، خوشه پروین است. این خوشه شامل حدود ده الی پانزده ستاره است که به صورت یک دسته منظم در آسمان قابل مشاهده هستند و به دلیل شباهتشان به خوشه ای از انگور، نام «پروین» را به خود گرفته اند.
مشخصات و شناسایی خوشه پروین در آسمان
خوشه پروین، که به زبان عربی «الثور» یا «الهرا» نیز نامیده میشود، بخشی از صورت فلکی شیر (Leo) طبقه بندی می شود و اکثرا در اواخر زمستان و اوایل بهار به وضوح در آسمان قابل مشاهده است. این خوشه به طور خاص در نیم کره شمالی قابل رؤیت است و به راحتی میتوانید آن را در آسمان شب شناسایی کنید.
ستارههای خوشه پروین به طور مرتب از شرق به غرب در حال حرکت هستند و این ویژگی می تواند در تعیین جهت به شما کمک کند.
آهنگ حرکتی خوشه پروین در آسمان
ستاره های خوشه پروین به دلیل چرخش زمین از شرق به غرب در حرکت هستند. در این حالت، دم این خوشه همیشه به سمت شرق قرار می گیرد. با شناسایی این خوشه، می توانید به راحتی نقاط اصلی شمال و جنوب را تعیین کنید. اگر دم خوشه پروین به سمت شرق باشد، میتوان گفت که شمال در سمت چپ و جنوب در سمت راست شما قرار دارد.
در مورد خوشه پروین بیشتر مطالعه کنید: جهت یابی با ستاره خوشه پروین
5. جهت یابی در شب با استفاده از روش هلال ماه
برآمدگی هلال ماه در نیمه اول هر ماه جهت مغرب و در نیمه دوم هر ماه جهت مشرق را نشان می دهد. (با تشخیص نیمه اول یا دوم هر ماه از این روش می توان استفاده نمود.)
تذکر:
در صورتی که نتوانید نیمه اول و دوم هر ماه را تشخیص دهید می توانید سط خطی مستقیم دو سر هلال ماه را به هم وصل کرده و به طرف پایین ادامه دهید تا شکل P که نشان دهندۀ سمت مغرب و یا شکل ۹ که نشان دهنده سمت مشرق می باشد در نظرتان مجسم شود.
تکته مهم: تشخیص دادن این ستارگان در آسمان برای بار اول کار آسانی نیست، با تمرین دادن چشم به دیدن آنها میسر خواهد بود، پیشنهاد میکنم از تصاویر ستارگان در این صفحه اسکرین شات بگیرید و در سفر های طبیعتگردی پیش روی خودتون سعی در پیدا کردن آنها بکنید. از کمک یک دوست که قبلا آنها دیده است هم می توانید استفاده کنید تا چند بار اول در پیدا کردن آنها به شما کمک بکند.
نکته مهم دیگر: میزان مشخص بودن و پر نور بودن این ستاره ها بستگی به آلودگی نوری آسمان منطقه ای دارد که شما در آن قرار دارید، پیشنهاد میکنم برای دیدن بهتر ستاره ها، هم برای تمرین هم برای لذت بیشتر از تماشای آسمان به دل کویر بروید و مقداری از شهر فاصله بگیرید.
روش های اضطراری برای جهت یابی در طبیعت
به جز روش های جهت یابی در روز و جهت یابی در شب، روش های دیگری نیز وجود دارد که به دلیل عدم شرایط مناسب جوی و یا موارد استثنایی می توان از آنها استفاده نمود که در ادامه تعدادی از اونها رو با هم بررسی خواهیم کرد.
1. استفاده از مساجد مسلمین برای جهت یابی
محراب مساجد مسلمانان به طرف قبله (کعبه) می باشد که در کشور جمهوری اسلامی ایران از 210 درجه تا 230 درجه است و حدودا جنوب غربی را نشان می دهد.
این مورد در زمانی برای ما کاربرد دارد که ما اطلاعات قبلی از شهر ها و روستا های اطراف داشته باشیم که حدودا در کدام سمت حال حاضر ما قرار دارند و قبله آن شهر را بدانیم تا بتوانیم جهت قبله را برای تخمین سمت استفاده کنیم.
2. تنه درختان بریده شده
اگر قسمت بریده شده یک تنه دخت را از بالا ببینید تعدادی دایره را مشاهده خواهید کرد که هر کدام نمایان گر یک سال از عمر درخت می باشد. خطوط این دایره ها در سمت به یکدیگر نزدیک تر و در سمت دیگر از همدیگر دور هستند.
مطلب مفید دیگر: آموزش کار با قطب نما
سمتی که خطوط دایره ها از یکدیگر دور هستند نمایان گر جهت جنوب و آن قسمت که به یکدیگر نزدیک هستند جهت شمال را نشان می دهند.
3. استفاده از قبرستان مسلمین برای جهت یابی
در قبرستان مسلمانان اموات را از ناحیه راست بدن به طرف قبله به خاک می سپارند، در نتیجه بالای سنگ قبر حدودا شمال را نشان می دهد.
نکته: این روش هم مانند قبله نیاز به اطلاعات قبلی از روستا ها و شهر های قبلی می باشد.
4. مرطوب بودن یک سمت دیوار ها یا تپه ها
به دلیل اینکه حرکت ظاهری خورشید متمایل به طرف جنوب می باشد، سمت شمال دیوار ها و تپه های مرطوب تر از قسمت های دیگر می باشد و یا در صورت باریدن برف بر روی ارتفاعات، برف سمت جنوبی ارتفاع زود تر از سمت شمالی آب می شود، امکان دارد که به صورت حدودی بتوان جهت شمال را از روی آن متوجه شویم.
نکته: مواردی مانند، ارتفاع، پوشش گیاهی و آب و هوا می تواند بر روی این روش تاثیر بگذارد، پس هیچ وقت به صورت کامل به آن اتکا نکنید و مبنای تصمیم گیری قرار ندهید، بلکه با روش های دیگر نیز نتایج را تطبیق دهید.
نکته دیگر: گاهی اوقات برای جهت یابی در شب در شرایطی قرار قرار میگیرید که امکان استفاده از هیچ کدام از موارد بالا برای شما فراهم نیست، مخصوصا در شرایطی که آلودگی نوری زیاد هست یا امکان دیدن کامل آسمان برای شما فراهم نیست در این موراد بهترین و مطمئن ترین روش می تواند استفاده از یک قطب نما باشد. البته این موضوع را در نظر بگیرید که استفاده از قطب نما در شب ملاحظات خاص خودش را هم دارد ، به عنوان مثال نباید برای دیدن صفحه مندرج از چراغ قوه استفاده شود زیرا باتری درون آن می تواند در روند کار قطب نما اخلال ایجاد کند. در این شرایط بهتر است از لایت استیک استفاده شود.
منبع: کتاب جهت یابی در طبیعت
این مطلب چقدر برای شما مفید بود؟ نظرتان را برای من بنویسید.